نقش زن و خانواده در تحقق سبک زندگی اسلامی

مصاحبه با خواهر بسیجی سرکار خانم فاطمه دلیریان فرمانده پایگاه تزکیه 7 «خشکرود»

نقش زن و خانواده در تحقق سبک زندگی اسلامی

1- الگوی سبک زندگی زن مسلمان ایرانی

وقتی از یک الگو برای زن نامبرده می شود تصور این است که این الگو حتماً یک زن است . اما واقعیت این است که زن قبل از زن بودن انسان است. این انسان می تواند الگویی ازجنس انسان ( چه مرد و چه زن ) داشته باشد . البته شبیه سازی و الگوبرداری یک زن از یک زن به دلیل همجنس بودن قابل درک است.

زن متعهد و عالمه و مسلمان ایرانی اگر به دنبال الگویی است که در تمام ابعاد پیشرو و متعالی باشد تنها باید بر روی زندگی ائمه اطهار (ع) متمرکز شود.حضرت صدیقه کبری می تواند بهترین الگوی زن مسلمان باشد . اما اکثر خانم ها چون فکر می کنند فاطمه زهرا شدن محال است که البته محال است ، حتی به خود شانس وارد شدن در مسیر این بزرگوار را هم نمی دهند.و به دنبال مطالعات و شناخت زندگی پربار آن حضرت نمی روند .و شاید دلیل دیگر آن باشد که تصویرما حضرت زهرا(س)یک خانم همیشه در کنج خانه و سجاده نشین است که کارش فقط ذکر و دعا است .اما واقعیت چیزی فراتر از این است . در کتاب انسان 250 ساله ی مقام معظم رهبری یک تصویر زیبا و کامل و قابل تامل و شگفت از زندگی این بانوی بزرگوار به تصویر کشیده است . آنجا که می فرماید ( هرچند در تعریف مقامات معنوی آن بزرگوار نمی توان وارد شد اما در زندگی معمولی این بزگوار یک نکته مهم است و آن جمع بین 1 ـ زندگی یک زن مسلمان در رفتارش ، با شوهر و فرزندانش و انجام وظایفش در خانه از یک طرف 2 ـ بین وظایف یک انسان مجاهد غیور خستگی ناپذیر در برخودرش با حوادث سیاسی مهم بعد از رحلت رسول اکرم (ص) که به مسجد می آید و سخن رانی و موضع گیری و دفاع می کند و حرف می زند و یک جهادگر به تمام معناخستگی ناپذیر و محنت پذیر و سختی تحمل کن است و از طرفی دیگر و همچنین از جهت سوم . 3 ـ یک عبادتگر و به پا دارند نماز در شب های تار و قیام کننده لله و خاضع و خاشع برای پروردگار است و در محراب عبادت ، این زن جوان مانند اولیای کهن الهی با خدا راز و نیاز و عبادت می کند ، این سه بعد را با هم جمع کردن نقطه درخشان زندگی فاطمه زهرا(س) است .آیا این الگو کامل نیست ؟ آیا وجود این همه زیبایی و توان و اراده برای یک زن ارضاء کننده نیست .

زن مسلمان به دنبال چه چیزی است که در زندگی فاطمه زهرا(س) نیست ؟

آیا علی مقتدر و در عین حال مظلوم ، علی که عدلش زبانزد بود در صورتی که بزرگترین بی عدالتی حقش صورت گرفت. آن علی که سینه اش پر از علم بود وفقط می توانست علمش را در گوش چاه زمزمه کند ، آیا این انسان به این عظمت نمی تواند الگو برای زن مسلمان باشد .؟

البته من زن مسلمان ایرانی می توانم درسطوح پایین تر به دنبال الگویی باشم که در یک یا چند بعد شاخصت هستند مثل شهدا و به خصوص شهدای زمان خودمان .

با مطالعه خاطرات اطرافیان شهدا می توانیم از صفات اخلاقی این بزگواران آگاه شویم ، صفاتی که در زندگی ما کم رنگ است و در زندگی شهدا بسیار پررنگ بوده و شاید این فرق بین ما و شهدا است که آنها عندربهم یرزقون اند . و ما اندرخم یک کوچه ... !

وقتی شهید چمران در جواب اعتراض همسرش که به ایشان می گوید که شما تمام روز را به نماز و عبادت و مجاهدت سپری می کنید و تنها چند ساعت در شب فرصت استراحت دارید چرا برای نماز شب بلند می شوید ؟ و شهید بزگوار ( شهید باهوش و زیرک و آگاه و به حق دست یافته ) در جواب می فرمایند : که سرمایه دار خوب از اصل سرمایه نمی خورد بلکه از سود سرمایه می خورد و عبادت نیمه شب را به سود سرمایه تشبیه می کند و می فرماید در تمام انرژی طول روز من از همین نماز شب تامین می شود.

آیا شهید چمران نمی تواند الگوی یک انسان دونده و پیگیر و پرتلاش و خستگی ناپذیر برای من زن مسلمان متعهد باشد ؟

ما الگوهای عالی داریم اما سوال اینجاست که ما به دنبال چه الگوهایی هستیم ؟

آیا ضرورت نیاز الگویی واقعاً برتر و متعالی را احساس کرده ایم . ؟

انشاء الله خداوند به دلها و ذهن های ما فرصت و فراغت لازم جهت توصل و اتصال به بندگان برگزیده اش عنایت فرماید و ما را از رهروان ایشان قرار دهد .

2- جایگاه خانه داری در سبک زندگی ایرانی اسلامی چیست؟

به نظر بنده زن خانه دار سلامت روحی و روانی و جسمی و در نتیجه آرامش بیشتری نسبت به زن شاغل (بخصوص شاغل تمام وقت) دارد، در نتیجه از خانه داری لذت می برد. درصورتیکه زن شاغل چون فرصت کمی در اختیار دارد به ناچار باید وظایفش را در حد رفع تکلیف انجام دهد که اکثرا بدون لذت و نشاط است. ضمن اینکه زن خانه دار می تواند در ساعاتی که همسر و فرزندانش در خانه حضور دارند رسیدگی عاطفی بهتری داشته باشد و به خوبی آنان را حمایت کند، در صورتیکه زن شاغل بعد از ساعات کاری بیرون از منزل خود نیازمند رسیدگی روحی و عاطفی است و سوال اینجاست که این زن چگونه می تواند همسر و فرزندانش را پشتیبانی کند ؟ البته زنان خانه داری نیز وجود دارند که از فرصت های در اختیار خود کمترین بهره را می برند و با ساعت خواب زیاد ، وقت گذرانی و بطالت ، ساعات عمر خود را می گذرانند و بسیار اتفاق می افتد که دچار روزمرگی و بی حوصلگی و حتی افسردگی می شوند . زن خانه دار ما باید فعال باشد و به دنبال کسب علم و مهارت و  به دور از  راحت طلبی و خوشگذرانی باشد ، چنین زن کوشا و ساعی و زحمتکش قدر وقت خود را می داند و در نتیجه به اداره با برنامه و با هدف زندگی خود و خانواده اش می اندیشد و امید بسیار است که این خانواده ، اخانواده اسلام پسند باشد ان شاء ا... .

پس زن خانه دار عالمه و فعال در پی کسب مهارت بهتر از زن شاغل خسته می تواند یک بنای محکم برای خودش و خانواده اش بسازد و این خانواده با آسیب های کمتری از سوی اجتماع روبرو می شود.

3-   نقش زن در تجمل ستیزی و ساده زیستی در سبک زندگی اسلامی چیست؟

متاسفانه تجمل گرایی در هر دو جنس مرد و زن به چشم می خورد . معمولاً علاقه به وسایل نقلیه ، وسایل ارتباط جمعی مانند تلوزیون ، گوشی ، تبلت و .... در مردم بیشتر است و علاقه به لوازم خانگی ، دکوراسیون منزل ، لباس ، آرایش مور و .... زنان را به خود مشغول کرده است و جای تاسف اینجاست که یکی از دلایل روی آوردن خانم ها به داشتن شغل به این علت است که چون در آمد مرد خانواده کفاف این زیاده خواهی را نمی دهد به دنبال منبع درآمدی هستند تا بتوانند قدرت خرید لوازم بعضاً غیر ضروری را به دست آوردند و در ازای به دست آوردن امکانات بیشتر آرامش زندگی را از دست می دهند . ذائقه ما ایرانیان تحت تاثیر تهاجم فرهنگی و وجود ماهواره در اکثر خانه ها در طول چند سال اخیر به سمت تجمل گرایی تغییر یافته و باری تغییر این ذائقه نیاز به کار جهادی درباره زمانی طولانی می باشد تا این فرهنگ به سمت فرهنگ ساده زیستی و جای گزینی گزینه های ارزشی به جای گزینه ی تجمل گرایی پیش رود.

سوال اینجاست که وقتی از نقش زن در تجمل ستیزی و ساده زیستی در سبک زندگی زندگی اسلامی صحبت می شود آیا می توان روی تمام زنان حساب باز کرد ؟ این زن که می تواند در تجمل ستیزی نقش آفرین باشد چگونه زنی است ؟ زن سالم با عزت نفس و اعتماد به نفس بالا مورد توجه همسر و فرزندانش قرار میگیرد وحس مفید بودن را در خود می یابد. نیاز به مدگرایی ، توجه به هرقیمتی ندارد ، نیازی ندارد با پز دادن پرده و فرش و سرویس قابلمه و رنگ مو و مدل لباس و ... توجه دیگران را جلب کند . در نتیجه به دنبال تغییر در ظاهر زندگی اش ( تجملات ) نیست . این زن اگر به تیراژ بالا در جامعه باشد می تواند تاثیر گذار باشد و بشود الگو ، و تنها تماشای زندگی این زن کافی است تا ساده زیستی اصل زندگی همان شود و کار سختی نیست .

زن پرتلاش و خلاق که نیاز به مورد توجه بودنش ( که نیاز خدادای و طبیعی است ) اگر در خانواده ارضاء شود ، زحمت تغییر دکوراسیون و خریدوسایل و خرج کردن پول و ... را جهت به دست آوردن توجه از سوی دیگران به خود نخواهد داد یعنی احساس نیاز به تجملات به حداقل ممکن می رسد .

4-   نقش زن در مصرف خانواده چیست؟

(4 ـ 1 ) نقش زن در مصرف بهینه

( 4 ـ 2 ) نقش زن در مصرف کالاهای ایرانی

در مورد اول یعنی نقش زن در مصرف بهینه به عنوان مدیر خانه غیر قابل انکار است . خانم با ضریب هوشی متوسط و صاحب سلیقه می تواند از هرچیزی استفاده صحیح کند . حتی از وسایل به ظاهر به درد نخور .

زنان در سالهای قبل نسبت به زنان امروزی بیشتر قدر مسائل و داشته هایشان را می دانستند ، هرچند با پیشرفت علم و تکنولوژی الان هم بسیاری از زنان با مدیریت بسیار قوی خانه هایشان را اداره می کنند چه بسا خانواده ای که در آمد کمتری نسبت به بعضی خانواده های دیگر دارند ولی به دلیل داشتن مدیریت بالای زن خانواده می تواند امکانات مورد نیاز اعضاء را در سطح بالا بر آورد.

این زن اعتماد همسر را به خود جلب می کند و مرد خانواده با آرامش بیشتر در آمد حاصل از کار و تلاش خود را در اختیار همسرش قرار میدهد و این خود می شود عامل عزت نفس و اعتماد به نفس خانم خانواده که در مواجهه با آسیب های اجتماع مقاوم تر و محکم تر است .

اگر در کنار دختران ما که زنان فردای این کشور هستند مادران با سلیقه ، خشک فکر و مدیر وجود داشته باشند این طرز فکر صد درصد به آنها منتقل می شود و اینجا باز هم نقش الگوهای مناسب مطرح می شود . آموزش ، آگاهی بخشی ، معرفی الگوهای مناسب ، در سطوح جزئی تر ، مثلاً نمایش فیلم از زندگی شهدا و یا مستندی از زندگی علما و بزرگان حاضر در کشور ( ساده زیستی زندگی ایشان مدنظر باشد ) و گنجاندن دروسی در کتب مقطع متوسطه و دانشگاه به منظور ترویج سبک زندگی اسلامی ایرانی می تواند بسیار موثر واقع شود .

(4 ـ 2 ) : نقش زن در مصرف کالاهای ایرانی :

البته در این مورد بالا بردن کیفیت محصولات داخلی از سوی صاحبان شرکت ها و کارخانجات عامل مهمی است .زیرا با وجود بالابودن شرکت هیچ کس سراغ کالای خارجی را نمی گیرد . تا حالا ندیده ام شخصی که برای خرید و فروش می رود از فروشنده فرش خارجی بخواهد ، مثلاً بگوید فرش فرانسوی یا فرش ژاپنی یا .... و اصلاً این سوال مسخره است . البته داریم زنان متعهد و دلسوز و ولایی که کیفیت متوسط اجناس داخلی را به کیفیت بالای خارجی ترجیح می دهد تا کشور به فرموده مقام معظم رهبری به شکوفایی اقتصادی برسد انشاء ا.... .

مثلاً بنده از جمله کسانی بودم که از خمیر دندان خا رجی استفاده می کردم و بسیار راضی بودم اما آن سالی که مقام معظم رهبری سال حمایت از کار و سرمایه ایرانی را اعلام کردند از خمیردندان ایرانی که شاید کیفیت خمیردندان خارجی را ندارد استفاده می کنم و رضایت قلبی دارم . می شود این فکر را گسترش داد ضمن این که بیشتر لوازم و کالاهای داخل منازل بعد از این که مراحل تایید از طرف خانم خانواده را طی کرد خریداری می شود و در خانه قرار می گیرد . لذا نقش زن در این مورد نیز کاملاً مشهود است و باز هم نیازمند فرهنگ سازی قوی است و نه در حد حرف و نوشته و ایده .

5-   آیا ازدواج و سبک زندگی دو مقوله مرتبط و تفکیک ناپذیر هستند؟

سبک زندگی همه چیز را شامل می شود از جمله ازدواج . در واقع سبک زندگی همان فرهنگ زندگی کردن است . از طرف دیگر ازدواج موفق و مناسب و برعکس ازدواج ناموفق می تواند سبک زندگی را کاملاً تحت تاثیر قرار دهد . ازدواج موفق یعنی یک پیروزی بزرگ و شاید مهمترین مسئله زندگی هر شخص . بنابراین ازدواج موفق احساس خوشایند پیروزی را در انسان ، چه مرد و چه زن پدیدار می کند و این شخص با سلامت روان در مسیرزندگی قرار می گیرد و در نتیجه امید بیشتری وجود دارد که او درسایر مراحل زندگی نیز گام های محکم بردارد . در بیشتر مواقع شخص متعهل خوشبخت و راضی صاحب عزت نفس و اعتماد به نفس بالا می شود . در نتیجه هم دید مثبت به زندگی دارد و مهمتر این که اعتماد و اطمینان به خداوند را در سطح بالا دارد ، پس می تواند در برابر مشکلات و موانعی که در زندگی پیش می آید با قدرت و انرژی بیشتری روبه رو شود . اما این سوال مهم مطرح است که آیا سبک زندگی نیز در ازدواج تاثیر دارد و جواب کاملاً روشن است که هم سن ازدواج و هم شرایط ازدواج از منطقه ای به منطقه دیگر و از شهری به شهر دیگر تفاوت دارد آنجا که ساده زیستی و راضی بودن و حداقل امکانات وجود دارد ازدواج سریعتر و راحت تر انجام میگیرد و آنجا که مردم با تجمل گرایی دست و پنجه نرم می کنند ، ترس از ازدواج بیشتر به چشم می خورد و دو جنس مرد و زن می خواهند بعد از دست یابی به تمام امکانات یک زندگی سراغ مسئله ازدواج بروند و این یکی دیگر از آسیب های زندگی تجملاتی امروز است پس ازدواج و سبک زندگی رابطه مستقیم با یکدیگر دارند و کالاً‌تحت تاثیر هم هستند.

در پایان به ذکر چند نکته می پردازم :

1 ـ هیچ چیز به اندازه ترمیم فرهنگ نمی تواند به زندگی بهتر و سالم تر خانواده ها کمک کند.

2 ـ کار و تلاش بیشتر مسئولین و اصحاب فرهنگ و رسانه و بسیجیان تحصیل کرده در جایگزین کردن وسیله این مناسب ( مانند دستگاه دیجیتال با کیفیت بالا ) به جای ماهواره بسیار فوری و ضروری است و هرجا که نقش زن مطرح شد نقش مرد هم به موازات زن مطرح است .